Czym właściwie jest crowdfunding?

Z tego artykułu dowiesz się m.in.:

• na czym polega crowdfunding oraz jakie projekty można zrealizować za jego pomocą,

• co otrzymują zbierający w zamian za Twoje pieniądze,

• jakie platformy były pionierami na rynku zbiórek społecznościowych,

• co to jest crowdfunding udziałowy i czyje akcje możesz nabyć za jego pomocą,

• dlaczego firmy decydują się na emisję swoich akcji.

Crowdfunding  (z ang. crowd — tłum, funding — finansowanie) to termin, którego powstanie datuje się na 2006 rok, a na polski przekłada się najczęściej jako finansowanie społecznościowe. W praktyce jest to forma finansowania, w ramach której przedsiębiorstwa, fundacje pozarządowe, a nawet osoby prywatne mogą zadeklarować zbiórkę środków na zaprezentowany wcześniej cel lub projekt. 

W przeciwieństwie do tradycyjnych metod, w ramach finansowania społecznościowego zbierający otrzymuje dużo małych wpłat od szerokiego grona wspierających. Co za tym idzie rzetelny pomysł, z dobrze i spójnie opowiedzianą historią, jest kluczowy, by przekonać liczbę osób potrzebną do zebrania niezbędnego kapitału.

Początki crowdfundingu

Pierwsze działania, które przypominały to, co dziś nazywamy crowdfundingiem, podejmowano już w oświeceniu. Wówczas uznani kompozytorzy muzyczni otrzymywali od swoich mecenasów środki, by sfinansować powstawanie nowych dzieł.

W czasach współczesnych za prekursorów crowdfundingu uznaje się brytyjski zespół Marillion, który w 1997 roku przeprowadził wśród swoich fanów zbiórkę, której celem było opłacenie trasy koncertowej. Akcja ta zaowocowała zebraniem 60 tysięcy dolarów.

Zachęceni tym sukcesem muzycy korzystali z serwisów crowdfundingowych jeszcze kilka razy (finansując w ten sposób m.in. album Anoraknophobia, którego realizację wsparło 12 000 osób), na dobre przecierając szlaki innym artystom, którzy ostatecznie również zaufali tej metodzie.

Rynek crowdfundingu obecnie

Obecnie na całym świecie istnieją setki platform crowdfundingowych różnego rodzaju, które według szacunków pozwoliły na zebranie ponad 30 miliardów dolarów. Największym rynkiem dla crowdfundingu są Stany Zjednoczone, gdzie prym wiodą takie portale jak gofundme, Indiegogo czy Kickstarter. Sama ta ostatnia platforma może pochwalić się niemal 200 tysiącami zrealizowanych projektów.

Crowdfunding w Polsce

Również i nad Wisłą nie brak platform finansowania społecznościowego. Crowdfunding w Polsce kojarzy się przede wszystkim z takimi portalami, jak: polakpotrafi.pl, zrzutka.pl czy wspieram.to. Niezależnie od szerokości geograficznej rynek finansowania społecznego nieustannie rośnie, a sam crowdfunding, dzięki zapewnianej wygodzie i intuicyjności, staje się coraz bardziej popularny. Przekłada się to na rosnące zainteresowanie i zaangażowanie w realizację szerokiej gamy projektów, a kolejne zbiórki pobijają rekordy zebranych sum pieniędzy.

Jak przewiduje portal fundly.com, objętość światowego rynku crowdfundingu potroi się do 2025 roku. Przyczyn popularności finansowania społecznościowego należy upatrywać w jego prostocie — daje on organizatorom zbiórki możliwość zebrania idących w miliony dolarów sum, a wpłacający w zamian za wsparcie otrzymują innowacyjny produkt, a także poczucie brania udziału w czymś wyjątkowym. To poczucie to coś, czym platformy często przyciągają użytkowników do danego projektu.

Modele finansowania społecznościowego

Szybki rozwój crowdfundingu przyczynił się do jego ewolucji. Dziś finansowanie społecznościowe to nie tylko sposób na opłacenie koncertu ulubionego zespołu, wsparcie lokalnego schroniska czy kupienie najnowszej gry planszowej — to sposób na realizację jednego z tysięcy dostępnych online projektów. Obecnie możemy wyodrębnić kilka modeli crowdfundingu, spośród których te najistotniejsze to:

1. Crowdfunding donacyjny — używany głównie do wspierania akcji charytatywnych; jego uczestnicy zazwyczaj nie są wynagradzani, a jego podkategorią jest model sponsorski, w którego obrębie wspierający, po realizacji projektu, otrzymują najczęściej nagrody rzeczowe lub obiecane wcześniej usługi. 
2. Crowdfunding pożyczkowy — w ramach tego modelu finansujący pożyczają pieniądze innym podmiotom, pomijając banki i inne organizacje tradycyjnie pośredniczące takim transakcjom. Z założenie takie finansowanie jest łatwiejsze do pozyskania i obarczone mniejszymi kosztami. Zazwyczaj można podzielić go na dwie podkategorie: model mikropożyczek i pożyczek społecznych.
3. Crowdfunding inwestycyjny — inaczej znany jako udziałowy lub equity crowdfunding — w jego ramach osoby biorące udział w kampanii inwestują w daną spółkę i nabywają jej akcje, stając się jej współwłaścicielami. Tym samym w zamian za wniesienie kapitału (często w grę wchodzą małe kwoty) stają się pełnoprawną częścią danego projektu i otrzymują prawo do udziału w zyskach, jakie wypracuje w przyszłości spółka.

Finansowanie społecznościowe — dlaczego warto?

Model inwestycyjny to zdecydowanie najbardziej rozbudowany ze wszystkich odmian crowdfundingu. Za jego pomocą spółki mogą pozyskać kapitał do sfinansowania swoich najbardziej śmiałych projektów, a wpłacający, przy małych nakładach pieniężnych, mogą bezboleśnie wejść w świat inwestowania i zainwestować w perspektywiczne firmy, które nierzadko mają nie tylko świetny pomysł, ale i gotowy produkt. 

Dlaczego firmy decydują się na emisję akcji?

Pierwszym, najbardziej oczywistym powodem są pieniądze, a właściwie łatwość ich pozyskania. Nierzadko łatwiej jest przekonać sporą rzeszę osób do wyłożenia relatywnie niewielkich kwot, niż przekonać kilku inwestorów, by zainwestowali w dany projekt setki tysięcy złotych.

Crowdfunding pomaga także danemu emitentowi rozleklamować jego działalność. Im większe zainteresowanie budzi dana emisja, tym więcej potencjalnych inwestorów się o niej dowiaduje, a w przypadku crowdfundingu każdy nowy inwestor to ambasador marki, której zaufał na tyle, by powierzyć jej swoje pieniądze.

Z kolei udana emisja akcji to bardzo mocny wyraz zaufania ze strony rynku. Jeżeli dana spółka jest w stanie zebrać spory kapitał od szerokiego grona ludzi, zazwyczaj oznacza to, że po pierwsze jej wizja jest przekonująca i spójna oraz po drugie, że gotowy produkt czy usługa prawdopodobnie znajdą klientów.

Ostatnią z kluczowych zalet crowdfundingu jest kontrola. Spółki decydujące się na emisję akcji najczęściej oddają niewielką część własności, dzięki czemu zachowują kontrolę nad swoimi działaniami, co pozwala im konsekwentnie dążyć do celu, w który uwierzyły setki użytkowników danego portalu. Jeżeli ów cel zostanie osiągnięty, wszyscy zarobią.

Crowdfunding inwestycyjny to wyjątkowa metoda finansowania

Musisz jednak pamiętać, że świat inwestycji, niezależnie od branży, pełen jest niuansów i różnorakiego ryzyka. Crowdfunding nie jest tutaj wyjątkiem, choć jak dotąd przekonał do siebie miliony użytkowników na całym świecie.

Na samym końcu dodajmy, że w 2020 r. zmianom uległy regulacje prawne, co ułatwiło cały proces szukania finansowania i umożliwiło autorom innowacyjnych pomysłów na jeszcze śmielsze przedsięwzięcia — więcej o tych zmianach możesz przeczytać tutaj.