Wycena firmy: dlaczego 1% wart więcej niż 5%?

1% brzmi nieatrakcyjnie? Niekoniecznie.

Na pierwszy rzut oka oferta inwestycyjna, w której inwestorzy mogą objąć tylko kilka procent akcji spółki, może budzić sceptycyzm. Ale czy to naprawdę powód, żeby ją odrzucić?

Niezależnie od tego, czy planujesz sprzedaż firmy, czy chcesz oszacować jej realną wartość jako potencjalny inwestor, w tym artykule postaramy się pokazać Ci, jak wygląda proces wyceny przedsiębiorstwa i jak ocenić, czy jest ona adekwatna do rzeczywistości.

Dla inwestorów: czym różni się procent oferowany od wyceny firmy?

Zacznijmy od podstaw:

• Procent oferowany to – prosto mówiąc – «część firmy», jaką otrzymujesz za swoją inwestycję. Jeśli obejmujesz 1% akcji, oznacza to, że jesteś właścicielem 1% spośród wszystkich wyemitowanych akcji danej spółki.

• Wycena firmy to oszacowanie wartości całego biznesu. Określa, ile jest warte dane przedsiębiorstwo jako całość, czyli 100% jego akcji.

Te dwie wartości są ze sobą powiązane, ale nie można ich stosować zamiennie. Jeśli firma oferuje 10% akcji za 500 tys. zł, oznacza to, że jej wycena wynosi 5 mln zł. Jeśli oferuje 1% za te same 500 tys., wycena już równa się 50 mln zł. 

Dlaczego wycena firmy jest ważniejsza niż procent oferowany?

Procent oferowany sam w sobie niewiele mówi. Nawet duży procent w małej firmie może oznaczać niski zwrot z inwestycji przy sprzedaży. Z kolei mały procent w dynamicznie rozwijającym się startupie może być o wiele bardziej wartościowy.

0,001% akcji w firmie Apple, przy wycenie prawie 3 bilionów dolarów, to około 30 milionów dolarów (źródło). Dla porównania: 50% akcji w firmie wartej 2 miliony zł to tylko 1 milion złotych.

Ogólne zasady wyceny przedsiębiorstw 

Proces wyceny ten jest niezbędnym aspektem na wielu etapach cyklu życia firmy: podczas fuzji, wejściu aniołów biznesu, funduszy lub inwestorów społecznościowych, planowaniu sukcesji (przekazania biznesu kolejnemu pokoleniu / nowym właścicielom) czy likwidacji działalności. Dobrze przeprowadzona wycena firmy daje właścicielowi nie tylko poczucie bezpieczeństwa, ale także przewagę negocjacyjną.

Istnieje wiele stosowanych metod wyceny, które dobiera się w zależności od indywidualnych potrzeb każdej spółki – specyfiki działalności, branży oraz celu. Ale o tym później.

Wartość przedsiębiorstwa to nie tylko suma aktywów – to także potencjał rozwoju, marka, zespół i pozycja na rynku. Dlatego każda wycena wymaga indywidualnego podejścia i uwzględnienia wielu czynników, które mogą mieć kluczowe znaczenie dla wartości firmy teraz i w przyszłości. 

Co tak naprawdę jest wyceniane? W praktyce można mówić o kilku rodzajach wartości: wartość rynkowa, wartość godziwa czy wartość wewnętrzna. 

Wartość rynkowa to taka, jaką można uzyskać na rynku, porównując się do podobnych firm. Wartość godziwa uwzględnia zarówno materialne, jak i niematerialne składniki majątku – czyli nie tylko maszyny czy nieruchomości, ale także markę, relacje z klientami czy know-how. Z kolei wartość wewnętrzna opiera się na prognozowanych przepływach pieniężnych, które firma może generować w przyszłości.

Jak ocenić, czy wycena firmy jest sensowna?

Dobrze uzasadniona wycena nie musi być niska, natomiast musi być wiarygodna. Co warto sprawdzić?

• Prognozy finansowe: są realistyczne czy „życzeniowe”? Analiza finansowa jest kluczowa przy ocenie sensowności wyceny firmy: przychody powinny wynikać z konkretnych założeń (np. planowanej ekspansji, podpisanych umów, wdrożenia produktu czy przewidywanego udziału w rynku). Za każdym wzrostem procentowym w przychodach spółki musi stać konkret, poparty rzetelnymi danymi finansowymi.

• Koszty: czy firma przewiduje wystarczające nakłady na zespół, marketing, technologię? Zbyt niski poziom wydatków może oznaczać zaniżanie kosztów, by „dopiąć” atrakcyjną marżę operacyjną. Brak zaplanowanych inwestycji (CAPEX) przy ambitnych celach wzrostu to kolejna czerwona flaga.

• Cash flow (ile pieniędzy realnie wpływa i wypływa z firmy w określonym czasie) i runway (ile miesięcy firma przetrwa bez kolejnej rundy finansowania). Jeśli spółka przepala kapitał w szybkim tempie, a nie generuje przychodów, warto wiedzieć, kiedy może zabraknąć środków.

• Wskaźniki:

  • Marża brutto (gross margin) – pokazuje, ile firma zarabia na sprzedaży po odjęciu bezpośrednich kosztów wytworzenia produktu/usługi. Im wyższa, tym większy zapas” na inne koszty. W SaaS marże często przekraczają 70%, w e-commerce stanowią ok. 20-40%.

  • LTV/CAC – czyli stosunek wartości klienta (Loan to Value) do kosztu jego pozyskania (Customer Acquisition Cost). Jeżeli LTV to 1 000 zł, a firma wydaje 200 zł na zdobycie klienta, to wynik 5:1 jest bardzo zdrowy. Im wyższy ten stosunek, tym lepiej.

  • Payback period – ile miesięcy firma potrzebuje, by „odzyskać” koszt pozyskania klienta. Im mniejszy, tym szybciej firma zaczyna realnie zarabiać na każdym nowym kliencie.

  • EBITDA – uproszczony wynik operacyjny (zysk przed odsetkami, podatkami, amortyzacją). W uproszczeniu pokazuje, czy firma realnie generuje wartość. Jeśli EBITDA rośnie razem z przychodami (ale nie szybciej niż one), to sygnał, że firma rozwija się w sposób zrównoważony i może skalować biznes bez nadmiernego zwiększania kosztów.

Jakie są zatem metody wyceny spółki?

Podstawowe metody wyceny przedsiębiorstw dzielą się na trzy główne grupy: metody majątkowe (skupiające się na składnikach majątku), metody dochodowe (analizujące przyszłe przepływy pieniężne) oraz metody porównawcze (odnoszące się do wartości rynkowej podobnych firm).

Każda z nich opiera się na innych danych, ale cel jest ten sam – określić możliwie realistyczną wartość przedsiębiorstwa.

1. Metoda dochodowa (DCF – Discounted Cash Flow)
To klasyczne podejście dochodowe, które patrzy w przyszłość. Metoda zdyskontowanych przepływów pieniężnych (DCF) opiera się na analizie prognozowanych przyszłych przepływów pieniężnych i ich dyskontowaniu do wartości bieżącej – czyli na tym, ile pieniędzy firma ma szansę zarobić w kolejnych latach i ile te przyszłe zyski są warte już dziś. Im większe i bardziej pewne będą przyszłe dochody, tym wyższa wycena. To bardzo dokładna metoda wyceny przedsiębiorstwa, ale też ryzykowna, jeśli prognozy są przesadnie optymistyczne.

2. Metoda porównawcza (multiplikatory / mnożniki rynkowe)
W tym przypadku wycena może być przeprowadzana za pomocą metody mnożnikowej (multiplikatorowej), porównując spółkę do podobnych firm – np. z tej samej branży, o podobnej skali działalności – spółek giełdowych lub tych, które zostały niedawno sprzedane. Ta metoda jest przeprowadzana najczęściej w przypadku transakcji sprzedaży, restrukturyzacji i aportu (wniesieniu przedsiębiorstwa lub jego części do innej spółki). Używa się wskaźników takich jak:

• P/E (price/earnings) – cena do zysku,

• EV/EBITDA – wartość wycenianego przedsiębiorstwa do EBITDA,

• EV/Sales – wartość firmy do przychodów.

3. Metoda majątkowa
Stosowana głównie w przypadku firm, które mają duży majątek trwały (nieruchomości, maszyny, zapasy itd.). Wycena polega na zsumowaniu wartości posiadanych aktywów netto, wycenie składników majątku, wartości niematerialnych (np. patenty, znaki towarowe) oraz odjęciu od tego zobowiązań. Tę metodę często wykorzystuje się w tradycyjnych branżach, ale rzadziej w przypadku startupów, gdzie wartość opiera się raczej na potencjale wzrostu niż na majątku.

4. Wartość księgowa (ang. book value)
Jest to różnica między aktywami a pasywami, widoczna ze sprawozdań finansowych. Może być punktem odniesienia podczas wyceny wartości przedsiębiorstwa, ale w przypadku spółek dynamicznych – zwłaszcza technologicznych – często nie oddaje ich rzeczywistego potencjału rynkowego.

Która metoda jest lepsza? Nie ma na to jednoznacznej odpowiedzi. W praktyce często stosuje się kilka metod jednocześnie, żeby uzyskać szerszy obraz. Dla inwestora najważniejsze jest to, żeby wycena była nie tylko liczbowo atrakcyjna, ale też logicznie i biznesowo uzasadniona.

A co z dyskontem?

Czasem firma oferuje inwestorom możliwość kupienia akcji po cenie niższej niż wynikałaby z jej pełnej wyceny. To właśnie dyskonto. Innymi słowy: płacisz mniej niż te akcje są potencjalnie warte według wartości rynkowej lub przyszłych przepływów finansowych.

Jeśli analiza pokazuje, że firma może być warta 100 mln zł, a oferuje akcje przy wycenie 70 mln zł, to inwestorzy kupują je z dyskontem 30%. Oznacza to, że inwestorzy już na starcie oszczędzają na wartości akcji, co czyni inwestycję bardziej opłacalną.

Czy 1% nadal brzmi nieatrakcyjnie?

Teraz już wiesz, że procent oferowany to tylko fragment większego obrazu. Zrozumienie procesu wyceny pomaga inwestorom podejmować trafniejsze decyzje, a właścicielom przygotować się m in. do pozyskania inwestorów lub sprzedaży firmy.

Na Emiteo znajdziesz oferty inwestycyjne różnych spółek – sprawdź, które firmy prowadzą teraz emisję akcji i na jakich warunkach. To dobry moment, by wykorzystać nową wiedzę w praktyce.

A jeśli planujesz pozyskanie kapitału na rozwój swojej spółki – wypełnij formularz, a my sprawdzimy, czy emisja akcji w ramach crowdfundingu inwestycyjnego to odpowiednie rozwiązanie dla Twojego biznesu.