Próg rentowności — (z ang. break-even point lub BEP) to punkt, w którym rozpatrywane przedsięwzięcie (czyli najczęściej biznes) jeszcze nie przynosi zysków, ale już przestaje generować straty.
Próg rentowności to jeden z kluczowych parametrów dla przedsiębiorcy. Przekonał się o tym każdy, kto po rozpoczęciu swojej działalności czekał, aż zdobędzie wystarczającą ilość klientów, by przychody pokryły poniesione koszty.
Dlaczego wskaźnik ten jest tak istotny? Jego wyliczenie pozwoli Ci wyznaczyć czy Twoja obecna działalność już przynosi dochody. Za jego pomocą możesz też snuć prognozy dotyczące działań, które dopiero planujesz. Ustalony próg rentowności pozwala również kontrolować finanse firmy — ocenić czy należy ciąć wydatki, czy nie. Dodatkowo taka wiedza daje pogląd na ustalenie adekwatnej ceny oferowanego przez Ciebie produktu/usługi.
Próg rentowności można przedstawić na kilka sposobów
Istnieją trzy metody na wyrażenie progu rentowności:
BEP ilościowy — czyli ile sztuk danego produktu musisz sprzedać, by nie ponosić strat?
BEP wartościowy — jaką wartość musi osiągnąć ta sprzedaż?
BEP procentowy — jaką część przewidywanego popytu należy wykorzystać, by przychody zrównoważyły koszty?
Możliwe jest także przedstawienie progu rentowności w sposób graficzny. Ustalmy więc jak więc obliczyć próg rentowności?
Przy obliczaniu progu rentowności kluczem są koszty stałe i koszty zmienne
Wszystkie koszty ponoszone przez przedsiębiorstwo możemy przypisać do jednej z dwóch następujących kategorii: koszty zmienne i koszty stałe.
Koszty zmiennie to koszty zależne od wielu czynników, najczęściej od wielkości i kosztów produkcji. Na potrzeby obliczania progu rentowności przedstawia się je w ujęciu jednostkowym — tj. na sztukę wyprodukowanego towaru. Do tego rodzaju kosztów należą m.in.:
- koszt energii wykorzystywanej przy produkcji,
- koszt zużywanych materiałów,
- koszt zakupu niezbędnych towarów.
Drugim wskaźnikiem niezbędnym do wyliczenia progu rentowności są koszty stałe, czyli takie, które firma ponosi niezależnie od tego, ile wyniesie wielkość sprzedaży czy też jej wartość. Wyrażane są one w postaci sumy wszystkich składowych kosztów poniesionych w okresie, w których wyprodukowano daną partię produktu — czyli np. w miesiącu.
Do kosztów stałych zalicza się m.in.:
- wszelakie czynsze,
- pensje stale zatrudnionych pracowników,
- stałe opłaty za media, koszty amortyzacji,
- opłaty za ubezpieczenia etc.
Próg rentowności — jak wyglądają obliczenia w praktyce?
Pora przyjrzeć się wzorom na konkretne sposoby wyrażania progu rentowności:
Ilościowy próg rentowności = koszty stałe / (cena - koszty zmienne)
Uzyskana wartość będzie odpowiedzią na pytanie, ile produktów/usług musisz sprzedać, by pokryć całkowity koszt swojej działalności.
Wartościowy próg rentowności = cena × [koszty stałe / (cena - koszty zmienne)]
Wynikiem tego równania będzie przychód, który musi osiągnąć Twój biznes, by pokryć całkowity koszt swojej działalności.
Procentowy próg rentowności = (koszty stałe/popyt) × 100%
Wynik tego równania da Ci odpowiedź na pytanie, jaką część przewidywanego popytu musi zaspokoić Twoja firma, by pokryć poniesione wcześniej koszty.
Wyliczanie break even point na przykładzie
Zobaczmy więc na przykładach, jak obliczyć próg rentowności za pomocą dwóch najczęściej stosowanych metod — zaczniemy od ujęcia ilościowego. Przyjmijmy, że cena produktu, który sprzedaje Twój biznes, wynosi 100 PLN, Twoje miesięczne koszty stałe to 5000 PLN, a koszty zmienne, w przeliczeniu na jeden produkt, to 50 PLN. Podstawiając dane do wzoru, otrzymujemy równanie:
5000 / (100- 50) = 100
Co oznacza wynik „100”? Przy tylu sprzedanych produktach Twój biznes „wychodzi na zero”, czyli osiąga próg rentowności. Każdy kolejny sprzedany produkt oznacza, że Twoje przedsiębiorstwo generuje zysk.
Jak wygląda to w przypadku progu rentowności w ujęciu wartościowym? Przyjmijmy identyczne założenia co wcześniej, wówczas nasza formuła wygląda następująco:
100 × ( 5000 / (100 - 50) = 10 000
W takim ujęciu próg rentowności osiągnął poziom 10 000 PLN. Oznacza to, że Twój biznes zacznie przynosić zyski po osiągnięciu przychodów przekraczających tę wartość.
To podstawowe informacje na temat progu rentowności, jakie powinien znać każdy przedsiębiorca
Daleko nam jednak od pełnego wyczerpania tematu. Z progiem rentowności wiążą się też takie pojęcia jak wskaźnik bezpieczeństwa, rozszerzony próg rentowności czy analiza perspektywna progu rentowności.
Chcesz dowiedzieć się więcej o wyliczaniu progu rentowności lub masz dodatkowe pytanie dotyczące któregoś z poruszanych tu zagadnień? A może szukasz inwestora i potrzebujesz spersonalizowanych narzędzi w postaci pitch decku, teasera inwestycyjnego czy modelu finansowego?
A jeżeli interesujesz się inwestowaniem w perspektywiczne spółki poczytaj o tym, kim jest emitent.