Solidny plan to podstawa każdego udanego przedsięwzięcia, wliczając w to prosperujące biznesy. Jak jednak ocenić, czy dany plan jest solidny? Jednym z narzędzi, którego możesz użyć, jest analiza SWOT.
Czym jest analiza SWOT?
SWOT to akronim od czterech angielskich pojęć: strenghts, weaknesses, opportunities, threats. Po polsku napiszemy więc: mocne strony, słabe strony, szanse i zagrożenia (prawda, że rodzime „MSSSSZ” nie byłoby tak chwytliwe?). W praktyce analiza SWOT to jedna z podstawowych metod analizy danej organizacji, przedsiębiorstwa, a nawet osoby.
Mimo iż podstawy tej metody powstały w połowie ubiegłego wieku, nadal jest z powodzeniem stosowana (choć przeszła drobne modyfikacje) po dziś dzień.
Z czego składa się analiza SWOT?
Przyjrzyjmy się nieco bliżej czterem komponentom tego narzędzia.
Strenghts (mocne strony) — to czynniki, które stanowią o sile Twojego przedsięwzięcia. Jakie zasoby i umiejętności sprawiają, że Twoja firma wyróżnia się na tle konkurencji? Mocnymi stronami mogą być np. wysokie kwalifikacje pracowników, know-how czy spory kapitał na dalszy rozwój działalności.
Weaknesses (słabe strony) — to czynniki, które mogą negatywnie wpływać na rozwój Twojego przedsięwzięcia. Jakie są największe wewnętrzne zagrożenia dla sprawnego funkcjonowania Twojej firmy? Słabymi stronami mogą być np. problemy ze znalezieniem odpowiednio wykwalifikowanej kadry, brak doświadczenia albo małe możliwości produkcyjne.
Opportunities (szanse) — to zewnętrzne czynniki, które odpowiednio wykorzystane, przyczynią się do rozwoju Twojego biznesu. Do szans można zaliczyć np. wzrost popytu na dany produkt/usługę, małą konkurencję albo korzystne zmiany w prawodawstwie.
Threats (zagrożenia) — to zewnętrzne czynniki, które mogą w przyszłości negatywnie odbić się na Twojej działalności. Do zagrożeń można zaliczyć np. brak surowców niezbędnych do produkcji towaru, pojawienie się konkurencji albo niekorzystne zmiany podatkowe.
Wykorzystanie SWOT w praktyce
Analizę SWOT można przeprowadzić za pomocą diagramu, którego najprostszą wersję jesteś w stanie zmieścić na jednej kartce papieru. Wystarczy, że stworzysz prostą tabelę z dwoma kolumnami i dwoma rzędami (czyli łącznie cztery pola). Pierwsza kolumna zarezerwowana jest dla czynników pozytywnych, druga dla negatywnych. Z kolei pierwszy rząd to czynniki wewnętrzne, drugi to te zewnętrzne.
Główni bohaterowie Sillicon Valley przeprowadzający analizę SWOT potencjalnej śmierci chłopaka dziewczyny, w której podkochiwał się jeden z nich
Wewnętrzne czynniki pozytywne to mocne strony Twojej firmy, te wewnętrzne negatywne to jej słabe strony. Zewnętrzne czynniki pozytywne to szanse, te zewnętrzne negatywne to zagrożenia.
Mając gotowy diagram, przeanalizuj swoje przedsiębiorstwo (lub dowolną organizację, którą oceniasz) pod kątem opisanych wcześniej kryteriów, a wnioski wpisz w odpowiednie pola. Dodatkowo nadaj każdemu z czynników wagę punktową (np. od 0 do 5 dla mocnych stron i szans oraz od -5 do 0 dla słabych stron i zagrożeń). Następnie zsumuj liczby dla każdego z pól. Otrzymane wyniki ułatwią Ci wybór dalszej strategii działania, co przedstawimy na przykładzie w dalszej części artykułu.
Analiza SWOT to jedna z najpopularniejszych metod analizy strategicznej
Przyczyna takiego stanu rzeczy jest dość błaha — analiza ta jest elastyczna, prosta i stanowi punkt wyjścia dla bardziej skomplikowanych narzędzi. Niestety wspomniana prostota jest nie tylko jej zaletą, ale także i wadą.
Analiza SWOT jest warta tyle, co kompetencje wykonującej ją osoby. Innymi słowy, omawiane tu narzędzie jest bardzo podatne na poglądy, przeświadczenia i uprzedzenia konkretnej jednostki. Dlatego przeprowadzając taką analizę, musisz pamiętać o kilku rzeczach:
- jej rezultaty często mogą okazać się banalne i oczywiste, a tym samym prowadzić do błędnych interpretacji.
- niektórych analizowanych czynników nie da się jednoznacznie przyporządkować do kategorii „pozytywny” lub „negatywny”.
- różne elementy analizy mogą mieć różne znaczenie dla Twojego biznesu (jedna mocna strona może równoważyć kilka słabych, ale możliwa jest też odwrotna sytuacja).
- wyniki analizy SWOT mogą zostać wypaczone przez nastawienie przeprowadzającej ją osoby (tym samym mogą być przesadnie optymistyczne lub przesadnie pesymistyczne).
To tylko kilka z potencjalnych aspektów, które należy wziąć pod uwagę podczas analizy SWOT. Nie chcemy jednak przesadnie krytykować tej metody, chcemy tylko podkreślić, że nie jest ona doskonała i nie należy jej bezgraniczne ufać.
Podobnie jak w przypadku większości tego typu narzędzi, im większym obiektywizmem i sumiennością wykażesz się podczas jego używania, tym bardziej wartościowe będą uzyskane wyniki.
Co wynika z analizy SWOT?
Jak już wcześniej wspomnieliśmy, jej przeprowadzenie da Ci pogląd na temat strategii, którą powinno przyjąć Twoje przedsiębiorstwo. Po wypisaniu mocnych i słabych stron oraz szans i zagrożeń zsumuj przypisane im wartości liczbowe.
To, który z czynników będzie dominujący, wpłynie na sugerowaną strategię.
Strategia agresywna — zalecana, gdy silne strony oraz szanse dominują. Użyj silnych stron, by wykorzystać pojawiające się szanse.
Strategia konkurencyjna — zalecana, gdy słabe strony dominują nad mocnymi, ale szanse przeważają nad zagrożeniami. Wykorzystaj szanse i postaraj pozbyć się słabych stron.
Strategia konserwatywna — zalecana, gdy mocne strony dominują nad słabymi, ale zagrożenia przeważają nad szansami. W tym wypadku użyj mocnych stron, by przezwyciężyć zagrożenia.
Strategia defensywna — zalecana, gdy słabe strony przeważają nad mocnymi, a zagrożenia nad szansami. Jest bardzo nieciekawie, postaw na przetrwanie Twojej firmy.
Przykładowa analiza SWOT
W artykule o CAC i CLTV powołaliśmy do życia przykładowy biznes — sklep internetowy, sprzedający ręcznie robione drewniane zabawki dla zwierząt. Poddajmy go uproszczonej analizie SWOT.
W przedstawionym przykładzie mocne strony (+13 pkt) omawianej firmy dominują nad słabymi (-10 pkt), a zagrożenia (-11 pkt) zdają się minimalnie przeważać nad szansami (+10 pkt). Oznacza to, że nasz przykładowy sklepik powinien skłaniać się ku strategii konserwatywnej i skupić się na jak najlepszym wykorzystaniu swoich mocnych stron. Weź jednak pod uwagę, że gdy różnice punktowe są niewielkie, wyniki należy traktować jako wskazówkę, nie żelazne wytyczne.
Przyjmuje się, że analiza SWOT skupia się głównie na wewnętrznych cechach danej organizacji (czyli jej mocnych i słabych stronach). To podejście znalazło swoich krytyków, którzy postulowali jego odwrócenie, co zaowocowało powstaniem analizy TOWS.
Analiza TOWS — przeciwieństwo analizy SWOT
W przypadku analizy SWOT rozpoczyna się od wyszczególnienia zalet i słabości analizowanej organizacji. W przypadku analizy TOWS w pierwszej kolejności rozpatruje się zagrożenia i szanse dla analizowanej organizacji, dzięki czemu łatwiej o bardziej krytyczne podejście do czynników zewnętrznych i ich późniejsze zniwelowanie.
Analiza SWOT też ma swoje mocne i słabe strony
Warto jednak ją przeprowadzić. My mamy nadzieję, że ten artykuł pomógł Ci zidentyfikować szanse i zagrożenia dla Twojego biznesu. Jeżeli nadal nie wiesz jak zabrać się za analizę swojej firmy, napisz do nas i umów się na bezpłatną konsultację.
W swojej ofercie konsultacyjnej mamy m.in. analizę modelu biznesowego, biznesplanu, konsultacje modelu finansowego a także tworzenie materiałów inwestorskich.