W piątek 29 lipca 2022 r. weszła w życie ustawa o finansowaniu społecznościowym dla przedsięwzięć gospodarczych i pomocy kredytobiorcom. Ustawa ta jest obecnie szeroko komentowana ze względu na uregulowanie w niej tzw. wakacji kredytowych.
Niezależnie od tej kwestii, przyjęcie i wejście w życie tej ustawy stanowi również milowy krok mający na celu uregulowanie rynku finansowania społecznościowego w Polsce. Omawiana ustawa wprowadza bowiem szereg zmian, które są istotne zarówno dla spółek poszukujących finansowania, jak i dla platform finansowania społecznościowego.
Finansowanie społecznościowe jest coraz bardziej popularnym sposobem pozyskiwania finansowania przez spółki. Dynamika rozwoju tego rodzaju finansowania przekłada się również na kolejne zmiany i nowości legislacyjne. Nowe przepisy dotyczą finansowania społecznościowego w modelu crowdfundingu udziałowego (inwestycyjnego) oraz crowdfundingu pożyczkowego.
Ustawa o finansowaniu społecznościowym dla przedsięwzięć gospodarczych uzupełnia przy tym regulacje dotyczące finansowania społecznościowego zawarte w rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady UE 2020/1503 w sprawie europejskich dostawców finansowania społecznościowego dla przedsięwzięć gospodarczych, które zostało przyjęte w październiku 2020 r.
Jakie zmiany wprowadza rozporządzenie PE i Rady UE nr 2020/1503?
Przypomnijmy, że dzięki nowym przepisom rozporządzenia 2020/1503 możliwe będzie pozyskanie finansowania społecznościowego przez spółki do kwoty 5 000 000 euro w okresie 12 kolejnych miesięcy w ramach oferty publicznej akcji, przy uproszczonych wymogach, tj. bez konieczności publikacji prospektu i zatwierdzenia go przez Komisję Nadzoru Finansowego oraz bez pośrednictwa firmy inwestycyjnej.
Warunkiem będzie przeprowadzenie tej oferty za pośrednictwem platformy finansowania społecznościowego posiadającej zezwolenie udzielane na podstawie przepisów nowego rozporządzenia.
Nowe przepisy są zatem istotne dla platform finansowania społecznościowego, ale również dla spółek poszukujących finansowania. Z punktu widzenia platform, oprócz obowiązku uzyskania zezwolenia na prowadzenie działalności, najistotniejszą zmianą jest możliwość prowadzenia działalności w sposób transgraniczny na terenie całej UE (po uprzednim uzyskaniu zezwolenia).
Przepisy rozporządzenia ustanowiły również szereg rozwiązań mających na celu ochronę inwestorów oraz ułatwienie inwestorom wyjścia z inwestycji, m.in. okres namysłu dla inwestorów niedoświadczonych, podczas którego mogą oni wycofać się z inwestycji, obowiązek przeprowadzenia przez platformy wstępnego testu wiedzy oraz symulacji ponoszenia strat przez inwestora niedoświadczonego, jak również możliwość prowadzenia przez platformę tablicy ogłoszeń, na której inwestorzy będą mogli dokonywać ogłoszeń o zainteresowaniu kupnem lub sprzedażą akcji spółek, które pierwotnie były oferowane na platformie.
Jakie zmiany dla platform finansowania społecznościowego wprowadza ustawa o finansowaniu społecznościowym dla przedsięwzięć gospodarczych?
Zmiany wynikające z ustawy są szczególnie istotne dla platform finansowania społecznościowego, które do tej pory nie potrzebowały odrębnego zezwolenia na prowadzenie działalności (pod warunkiem, że nie wykonywały działalności maklerskiej). W związku z wejściem w życie ustawy i rozporządzenia UE 2020/1503, podmioty te będą musiały uzyskać zezwolenie na prowadzenie działalności jako dostawca usług finansowania społecznościowego. Zezwolenia te wydawać będzie Komisja Nadzoru Finansowego.
Przepisy ustawy ustanawiają również szereg dalszych obowiązków dla platform finansowania społecznościowego, m.in. w zakresie zachowania tajemnicy zawodowej, przechowywania dokumentów oraz obowiązków informacyjnych. Roczne sprawozdania finansowe platformy będą obowiązkowo audytowane przez biegłego rewidenta.
Komisja Nadzoru Finansowego posiadać będzie również szerokie uprawnienia nadzorcze w stosunku do platform, m.in. możliwość zlecenia firmie audytorskiej kontroli sprawozdań finansowych platformy czy nakaz wstrzymania świadczenia usług finansowania społecznościowego przez platformę w określonych przypadkach.
Są to środki mające na celu ochronę inwestorów inwestujących w projekty dostępne na platformach. Platformy ponosić będą również opłaty za wydanie zezwolenia oraz roczną opłatę za prowadzenie działalności.
Jakie zmiany wprowadza ustawa o finansowaniu społecznościowym dla przedsięwzięć gospodarczych dla spółek poszukujących finansowania?
Z punktu widzenia spółek poszukujących finansowania najbardziej istotne są zapisy ustawy, które wdrażają przepisy rozporządzenia PE i Rady UE nr 2020/1503 dotyczące możliwości pozyskania finansowania społecznościowego przez spółki w kwocie do 5 000 000 euro w okresie 12 kolejnych miesięcy w ramach oferty publicznej, przy uproszczonych wymogach.
Jeśli spółka planuje zbierać środki w ramach oferty publicznej akcji w kwocie mniejszej niż 1 000 000 euro, w okresie 12 miesięcy, to obowiązywać będą dotychczasowe regulacje, tj. oferta taka nie będzie wymagać opublikowania prospektu, jak również nie będzie wymagane pośrednictwo dostawcy usług finansowania społecznościowego (platformy) lub firmy inwestycyjnej.
Dla ofert w kwocie co najmniej 100 000 euro w okresie 12 miesięcy (ale mniejszej niż 1 000 000 euro) wymagane jest jedynie sporządzenie i opublikowanie dokumentu informacyjnego emisji, który nie podlega jednak zatwierdzeniu ze strony KNF.
Oferty publiczne w przedziale od 1 000 000 euro do 5 000 000 euro, w okresie 12 miesięcy, będą wymagać pośrednictwa dostawcy usług finansowania społecznościowego (platformy) lub firmy inwestycyjnej (np. domu maklerskiego). Oferty takie wymagać będą ponadto sporządzenia i opublikowania memorandum informacyjnego (jeśli oferta będzie dokonywana za pośrednictwem firmy inwestycyjnej) lub arkusza kluczowych informacji inwestycyjnych (jeśli oferta będzie dokonywana za pośrednictwem platformy). Memorandum oraz arkusz nie będą jednak podlegać zatwierdzeniu przez KNF.
Oferty w kwocie powyżej 5 000 000 euro wymagać będą sporządzenia prospektu, zatwierdzenia go przez KNF oraz obowiązkowego pośrednictwa firmy inwestycyjnej przy dokonywaniu oferty publicznej (dotychczas obowiązek prospektowy odnosił się do ofert o wartości co najmniej 2 500 000 euro; pośrednictwo firmy inwestycyjnej było natomiast obowiązkowe w odniesieniu do ofert o wartości co najmniej 1 000 000 euro).
Co istotne, regulacje, które ustanawiają nowe progi dla ofert publicznych, będą obowiązywać dopiero od 10 listopada 2023 r. W okresie przejściowym do dnia 9 listopada 2023 r. ułatwione będzie zbieranie środków jedynie do kwoty 2 500 000 euro.
Spółki będą mogły zbierać środki w ramach ofert publicznych akcji przy uproszczonych wymogach (bez konieczności sporządzenia prospektu oraz pośrednictwa firmy inwestycyjnej) w przedziale od 1 000 000 euro do 2 500 000 euro, o ile taka oferta będzie dokonywana za pośrednictwem dostawcy usług finansowania społecznościowego (platformy) posiadającego zezwolenie udzielone na podstawie nowych przepisów. W takim przypadku konieczne będzie dodatkowo sporządzenie i opublikowanie arkusza kluczowych informacji inwestycyjnych.
Oczywiście cały czas będzie również możliwość dokonywania ofert publicznych w kwocie nie większej niż 1 000 000 euro, w okresie 12 miesięcy, na dotychczasowych uproszczonych wymogach (bez pośrednictwa firmy inwestycyjnej oraz dostawcy usług finansowania społecznościowego).
Nowe obowiązki notyfikacyjne
Ustawa wprowadza również kilka nowości do ustawy o ofercie publicznej w zakresie obowiązków notyfikacyjnych. Dotyczą one ofert publicznych, co do których nie ma wymogu udostępnienia prospektu, tj.:
- Obowiązek zawiadomienia Komisji Nadzoru Finansowego przez emitenta lub oferującego o zamiarze przeprowadzenia oferty publicznej nie później niż na 7 dni roboczych przed udostępnieniem dokumentu informacyjnego do publicznej wiadomości (dotyczy ofert o wartości od 100 000 EUR do mniej niż 1 000 000 EUR liczonej łącznie za okres 12 miesięcy);
- Obowiązek zawiadomienia KNF przez emitenta lub oferującego o zamiarze przeprowadzenia oferty publicznej nie później niż na 7 dni roboczych przed udostępnieniem memorandum informacyjnego do publicznej wiadomości (dotyczy ofert o wartości od 1 000 000 EUR do: (i) mniej niż 2 500 000 EUR liczonej łącznie za okres 12 miesięcy – w okresie przejściowym do 09.11.2023 oraz (ii) mniej niż 5 000 000 EUR liczonej łącznie za okres 12 miesięcy – po upływie okresu przejściowego, tj. od 10.11.2023);
- Obowiązek przekazania KNF przez dostawcę usług finansowania społecznościowego (platformę) arkusza kluczowych informacji inwestycyjnych na co najmniej 7 dni roboczych przed udostępnieniem go do publicznej wiadomości (dotyczy ofert o wartości do 5 000 000 EUR liczonej za okres 12 miesięcy przeprowadzanych za pośrednictwem dostawcy usług finansowania społecznościowego posiadającego zezwolenie na prowadzenie działalności wydane przez KNF na podstawie rozporządzenia UE 2020/1503);
Dodatkowo emitent może udostępnić arkusz kluczowych informacji inwestycyjnych na swojej stronie internetowej nie wcześniej niż po udostępnieniu tego arkusza do publicznej wiadomości przez dostawcę usług finansowania społecznościowego, wraz z informacją, że udział w ofercie publicznej jest możliwy wyłącznie za pośrednictwem dostawcy usług finansowania społecznościowego wskazanego przez emitenta.
Zakaz oferowania nabycia i objęcia udziałów spółki z o.o. na rzecz nieoznaczonego adresata
Ustawa wprowadza również kontrowersyjne regulacje dotyczące zakazu oferowania objęcia i nabycia udziałów spółki z o.o. na rzecz nieoznaczonego adresata. Zakaz ten w praktyce uniemożliwi prowadzenie działalności przez platformy finansowania społecznościowego obsługujące tylko spółki z o.o. Ponadto taka regulacja utrudni pozyskiwanie kapitału przez spółki z o.o.
Pomimo wyrażanych w tej kwestii zastrzeżeń i wątpliwości, zapisy te znalazły się ostatecznie w ustawie, przy czym termin wejścia w życie tych zmian został przesunięty na 10 listopada 2023 r.
Przepisy przejściowe dla platform finansowania społecznościowego
Platformy finansowania społecznościowego mogą działać na dotychczasowych zasadach (bez odrębnego zezwolenia wydawanego przez KNF) do dnia 10 listopada 2022 r., tj. do dnia, w którym upływa okres przejściowy przewidziany dla platform w przepisach rozporządzenia UE 2020/1503.
Z uwagi na problemy we wdrożeniu przepisów Rozporządzenia 2020/1503 w poszczególnych krajach członkowskich UE, w Komisji Europejskiej trwają jednak prace nad przedłużeniem tego okresu do 10.11.2023, co niewątpliwie będzie korzystne dla platform i pozwoli im na lepsze dostosowanie się do nowej rzeczywistości prawnej.
