Na co zwrócić uwagę w statucie spółki przed emisją akcji?

Dobrze przygotowany statut (w spółce akcyjnej lub w przypadku spółki komandytowo-akcyjnej) albo umowa spółki (w prostej spółce akcyjnej) ma duże znaczenie i potrafi przyspieszyć przygotowania do przeprowadzenia emisji akcji i zminimalizować ryzyka formalne po jej starcie. Warto pamiętać, że spółka z ograniczoną odpowiedzialnością nie może przeprowadzić emisji akcji – tę możliwość mają wyłącznie spółki akcyjne, proste spółki akcyjne oraz spółki komandytowo-akcyjne. To fundamentalny dokument, bez którego uporządkowany sposób działania spółki w trakcie emisji akcji i po jej zakończeniu nie byłby możliwy. Pozwala inwestorom zapoznać się z założeniami działalności spółki oraz ułatwia podejmowanie decyzji inwestycyjnych. Słabo przygotowany dokument generuje niepotrzebne pytania, wydłuża ścieżki, podnosi koszty i rozprasza zespół w momencie, gdy powinien skupić się na komunikacji z rynkiem.

Przed startem emisji akcji warto upewnić się, że przyjęte rozwiązania są spójne z planem emisji i realiami funkcjonowania spółki, a zapisy w statucie są zrozumiałe i możliwe do praktycznego wdrożenia. Statut (dla spółki akcyjnej lub spółki komandytowo-akcyjnej) lub umowa spółki (dla prostej spółki akcyjnej) stanowi podstawę jej funkcjonowania jako podmiotu prawa i określa zasady organizacji oraz działania organów spółki. Na tej podstawie spółka może we własnym imieniu nabywać prawa, w tym własność nieruchomości i inne prawa majątkowe, zaciągać zobowiązania oraz zarządzać swoim majątkiem i kapitałem. Jeżeli statut lub umowa spółki będzie zawierała nieodpowiednie zapisy, spółka nie będzie mogła przeprowadzić emisji nowych akcji w ramach crowdfundingu inwestycyjnego bez ich uprzedniej zmiany.

W umowie spółki należy szczegółowo określić uprawnienia zarządu i zasady emisji akcji, a wszelkie zmiany w emisji wymagają odpowiedniej regulacji w umowie spółki. Przed startem emisji akcji warto upewnić się, że przyjęte rozwiązania są spójne z planem emisji i realiami funkcjonowania spółki, a zapisy w statucie są zrozumiałe i możliwe do praktycznego wdrożenia. Jeżeli statut lub umowa spółki będzie zawierała nieodpowiednie zapisy, spółka nie będzie mogła przeprowadzić emisji akcji w ramach crowdfundingu inwestycyjnego bez ich uprzedniej zmiany.

Poniżej wskazujemy obszary, które najczęściej wymagają uporządkowania, aby emisja akcji doszła do skutku i przebiegła sprawnie, bez niespodziewanych problemów. Punktem wyjścia jest zawsze statut lub umowa spółki, które powinny spełniać wszystkie wymogi formalne w rozumieniu ustawy Kodeksu spółek handlowych.

Należy pamiętać przede wszystkim, czy:

• liczba, seria i wartość nominalna akcji zostały dobrze określone;

• uprawnienia organu nadzoru i zarządu spółki zostały uregulowane;

• obowiązki akcjonariuszy są jasno określone, jak i prawa majątkowe, podział zysku, zasady wypłaty dywidend oraz procedura podejmowania uchwał.

Najczęstsze błędy przy zawarciu umowy lub statutu spółki mogą dotyczyć nieprawidłowego określenia podziału ról w spółce, w szczególności pomiędzy akcjonariuszami, radą nadzorczą i zarządem, a także niejasnych zasad likwidacji i zarządzania majątkiem. Właściwe uregulowanie struktury wewnątrz spółki pozwoli na jej działanie zgodnie z przepisami prawa.

Zbywalność akcji bez zbędnych ograniczeń

Zanim rozpoczniesz publiczną ofertę akcji, sprawdź przede wszystkim zbywalność akcji. Jeżeli w dokumentach masz prawo pierwokupu, wymagana jest zgoda organu na zbycie akcji czy obowiązują długie lock-upy, przed rozpoczęciem emisji konieczne będzie dokonanie odpowiednich zmian w umowie bądź statucie, aby obrót akcjami nie był utrudniony pod kątem formalnym. Ograniczenia w obrocie akcjami mogą znacząco wpływać na płynność obrotu akcjami ogólnie, a także są niedopuszczalne w przypadku akcji przeznaczonych do objęcia podczas emisji crowdfundingowej – w praktyce prowadziłoby to do znikomej atrakcyjności oferty dla inwestorów i zniechęcałoby potencjalnych akcjonariuszy do inwestycji. Inwestorzy muszą mieć możliwość wyjścia z inwestycji poprzez obrót swoimi akcjami bez żadnych obostrzeń, a nadmierne ograniczenia nie dość, że w większości przypadków są niedopuszczalne, to zniechęcają do udziału w ofercie i generują dodatkowe zapytania jeszcze przed rozpoczęciem emisji.

Zbywalność akcji bez ograniczeń dotyczy jednak jedynie akcji, które zamierzasz przeznaczyć do objęcia w ramach oferty publicznej. Poza nimi w spółce mogą znajdować się także akcje założycielskie i akcje zwykłe, które mogą podlegać odrębnym uregulowaniom w umowie lub statucie spółki, a tym samym również pod kątem zbywalności. Jest to dobre rozwiązanie, jeśli chcesz utrzymać porządek w akcjonariacie i utrzymać kontrolę nad spółką. Wówczas jasno opisz te wyjątki, żeby nie blokowały one zbywalności wszystkich akcji, a co za tym idzie – emisji akcji.

Prawo poboru i możliwość jego wyłączenia

Drugim obszarem jest prawo poboru i możliwość jego wyłączenia. Prawo poboru chroni dotychczasowych akcjonariuszy przed rozwodnieniem ich akcjonariatu, ale przy ofercie kierowanej do szerokiego grona inwestorów często bywa ograniczeniem, które trzeba wyłączyć. Statut lub umowa spółki powinny dopuszczać pozbawienie prawa poboru w całości lub w części, na zasadach przewidzianych w przepisach, oraz określać tryb, w jakim organ właścicielski może podjąć taką decyzję razem z uzasadnieniem zarządu. 

Tego typu rozwiązanie pozwala z jednej strony zachować ustawowe prawo poboru, a z drugiej dopuścić możliwość jego wyłączenia w sytuacjach, gdy oferty nie kierujemy do aktualnych akcjonariuszy spółki – jak w przypadku crowdfundingu inwestycyjnego. Dzięki temu, nie będziesz musiał za każdym razem wprowadzać czasochłonnych zmian, a tym samym ewentualne kolejne rundy pozyskania kapitału będą mogły zostać przeprowadzone szybciej.

Kategorie i uprzywilejowanie akcji

Kolejną ważną rzeczą do weryfikacji jest przyjrzenie się kategoriom akcji i ewentualnym uprzywilejowaniom. Często zdarza się, że niektóre serie akcji są uprzywilejowane względem innych, dając ich akcjonariuszom konkretne przewagi nad akcjonariuszami innych serii. Dobrze zdefiniowane kategorie uprzywilejowań (np. co do głosu, dywidendy, zasad zwoływania zgromadzeń) pozwalają pogodzić interesy założycieli, inwestora wiodącego i szerokiej grupy akcjonariuszy zarówno przed, jak i po emisji. 

Jednocześnie zbyt rozbudowany zakres przywilejów względem jednej serii lub kilku serii akcji, tudzież pomieszanie uprzywilejowań pomiędzy różne serie, obniża zrozumiałość oferty i komplikuje komunikację z potencjalnymi inwestorami. Opisy dotyczące uprawnień z akcji powinny być opisane w możliwie najprostszy sposób i zebrane w jednym miejscu. Upewnij się, że nazewnictwo serii i kategorii nie będzie mylące, a także, że pozostanie tożsame z tym, które planujesz wykorzystać w dokumentach ofertowych.

Zdalne zgromadzenia i głosowanie korespondencyjne

Planując emisję akcji w ramach crowdfundingu inwestycyjnego musisz mieć świadomość, że prawdopodobnie, poza pozyskaniem kapitału, pozyskasz nawet setki nowych akcjonariuszy. Do tej pory prawdopodobnie twój akcjonariat stanowiło kilka osób, wobec czego przeprowadzanie walnych zgromadzeń nie stanowiło większego problemu. Po emisji i pozyskaniu szerokiego grona nowych akcjonariuszy, logistyka przeprowadzania zgromadzeń stanie się wyzwaniem.

Warto zatem zadbać o tę kwestię jeszcze przed emisją akcji. Możesz wprowadzić do statutu (w przypadku spółki SA lub SKA) lub umowy spółki (w przypadku prostej spółki akcyjnej) możliwość zdalnego udziału w walnym zgromadzeniu, głosowania na odległość korespondencyjnie lub za pomocą środków komunikacji elektronicznej i pełnomocnictwa elektronicznego. W praktyce wprowadzenie tych zmian pozwoli ci na sprawne podjęcie uchwał w trybie zdalnym, zamiast tygodni na zorganizowanie spotkania w trybie stacjonarnym. W statucie lub umowie spółki zadbaj też o terminy i sposób zwoływania zgromadzeń (przejrzyste kanały doręczeń, realne okna czasowe), tak, aby rosnąca liczba akcjonariuszy nie blokowała procesów korporacyjnych.

Progi większości i kworum

Wiedząc, że zamierzasz pozyskać szereg nowych inwestorów, warto również ustalić racjonalne progi większości i kworum dla najważniejszych decyzji: wyłączenia prawa poboru, emisji kolejnych serii akcji, zmian statutu lub umowy spółki. Mimo iż nowi akcjonariusze pozyskani w ramach oferty publicznej finansowania społecznościowego nie będą mieli wpływu na decyzję podejmowane przez spółkę, jest to dobry moment na dokonanie przeglądu aktualnych postanowień w spółce. 

Zbyt wysokie ustalone progi w przypadku ewentualnego rozproszenia akcjonariatu będą trudne do osiągnięcia i mogą wpływać na działalność spółki oraz podejmowanie przez nią decyzji. Zbyt niskie natomiast, nie zapewnią komfortu założycielom lub inwestorowi wiodącemu. Odpowiednie progi to takie, które zabezpieczają interesy obu stron, a jednocześnie pozwalają spółce na prowadzenie działalności.

Upoważnienia i reprezentacja przy emisji akcji

Nie mniej ważną kwestią, na którą musisz zwrócić uwagę przed planowaną emisją akcji, jest kwestia upoważnienia i reprezentacji w spółce. Jest to kolejny ważny aspekt, który warto uporządkować. Statut bądź umowa spółki powinny jasno rozdzielać kompetencje zarządu i rady nadzorczej, tak, aby uniknąć dublowania uprawnień i „szarej strefy” odpowiedzialności. 

Zarząd odpowiada operacyjnie za przygotowanie i przeprowadzenie emisji: opracowuje projekty uchwał i materiałów, prowadzi cały proces emisji, przygotowując dokumenty, a po zakończeniu kampanii składa wnioski do KRS, Systemu Ewidencji Akcji oraz rejestru akcjonariuszy. 

Rada nadzorcza pełni funkcję kontrolno-doradczą: nadzoruje zgodność działań z prawem i strategią, opiniuje przyjmowane założenia, a także monitoruje realizację harmonogramu i ryzyka. Dobrą praktyką jest wprowadzenie w statucie zamkniętego katalogu spraw wymagających zgody rady nadzorczej oraz wyraźne wskazanie, że cała reszta należy do swobodnej kompetencji zarządu – do tego warto opisać tryb udzielania zgód (stacjonarnie, zdalnie, obiegowo), by decyzje nie blokowały działalności spółki. 

Jeśli w prostej spółce akcyjnej stosujesz model monistyczny zamiast ustanowienia rady nadzorczej i zarządu, tę samą logikę podziału ról zastosuj w regulaminie rady dyrektorów — rozgranicz kompetencje dyrektorów wykonawczych (operacyjne) i niewykonawczych (nadzorcze) oraz wskaż progi, przy których wymagana jest zgoda części niewykonawczej.

Brak rozbieżności między statutem lub umową a ofertą

Nie martw się – przed emisją akcji również sprawdzamy twój statut lub umowę spółki i weryfikujemy, czy jest zgodna ze wszystkimi materiałami ofertowymi (AKII, uchwała emisyjna, warunki oferty na stronie). Razem z Tobą sprawdzamy, czy identycznie opisane są serie i kategorie akcji (nazwy, łączna liczba), uprawnienia, zasady zbywania (np. lock-upy, pierwokup), a także wszelkie terminy i etapy wynikające z podjętych uchwał. 

W praktyce, jeżeli zauważymy jakieś przeszkody w umowie lub statucie spółki, zwracamy na nie uwagę i możemy Cię wesprzeć w ich aktualizacji. Dzięki temu masz pewność, że wszystkie dokumenty są spójne i zgodne z naszą procedurą, start emisji akcji przebiega płynnie, a po jej zakończeniu nie masz wątpliwości, że wszelkie zmiany w KRS i wpisy w rejestrze akcjonariuszy odbędą się bez zakłóceń.

Jeśli Twoim celem jest pozyskanie finansowania, weryfikacja statutu lub umowy spółki to jeden z pierwszych kroków w drodze do pozyskania kapitału na rozwój Twojego przedsięwzięcia. 

Chcesz, abyśmy pomogli Ci to zrobić? Wypełnij formularz – sprawdzimy, czy crowdfunding inwestycyjny to odpowiednie rozwiązanie dla Twojego biznesu.